تعیین و مقایسه ارزش غذایی علوفه و دانه سه گونه از خانواده بقولات (ماشک، خلر و گاودانه) استان اردبیل به روش های شیمیایی و تولید گاز

در این تحقیق ارزش غذایی (ترکیبات شمیایی، قابلیت هضم و قابلیت تولید گاز) دانه و علوفه سه نوع بقولات کشت شده در استان اردبیل مورد مطالعه قرار گرفتند. بقولات مورد ارزیابی شامل ماشک (vicia sativa)، خلر (lathyrus sativus) و گاودانه vicia ervilia)) از خانواده fabaceae بودند. دانه های مورد آزمایش دارای پروتئین خام 34/29-89/23 درصد،ndf 63/36-12/31 درصد، قابلیت هضم ماده خشک 93/84-86/71 درصد، پتانسیل تولید گاز00/80-17/72 میلی لیتر، نرخ تولید گاز (103/0-084/0 میلی لیتر بر ساعت، اسیدهای چرب کوتاه زنجیر 506/1-313/1میلی مول، و انرژی قابل متابولیسم 72/11-35/10 مگاژول بر کیلوگرم بودند. ارزش های فوق برای علوفه بقولات آزمایشی به ترتیب 05/19-99/14 درصد، 28/44-72/39 درصد، 46/61- 60/56 درصد، 23/52-88/44 میلی لیتر، 133/0-104/0 میلی لیتر بر ساعت، 055/1-91/0 میلی مول، 66/9-64/8 مگاژول بر کیلو گرم بود. در بین دانه های آزمایشی دانه گاودانه با پتانسیل گاز تولیدی 80 میلی لیتر، نرخ تولید گاز 103/0 میلی لیتر بر ساعت، اسیدهای چرب کوتاه زنجیر 506/1 میلی مول و انرژی قابل متابولیسم 72/11 مگاژول بر کیلو گرم دارای بالاترین ارزش و دانه ماشک با پتانسیل گاز تولیدی 18/72 میلی لیتر، نرخ تولید گاز 083/0 میلی لیتر بر ساعت، اسیدهای چرب کوتاه زنجیر 313/1 میلی مول و انرژی قابل متابولیسم 35/10 مگاژول بر کیلو گرم دارای کمترین ارزش بود. فاکتورهای فوق برای علوفه گاودانه به ترتیب 23/52 میلی لیتر، 133/0 میلی لیتر بر ساعت، 055/1 میلی مول و 66/9 مگاژول بر کیلو گرم برآورد شدند. علف ماشک کمترین پتانسیل تولید گاز (88/44 میلی لیتر)، اسید چرب کوتاه زنجیر (91/0 میلی مول) و انرژی قابل متابولیسم ( 64/8 مگاژول بر کیلو گرم) و علف خلر کمترین میزان نرخ تولید گاز (104/0 میلی لیتر بر ساعت) در بین علوفه دارا بودند. با این حال دانه گاودانه نسبت به سایر مواد خوراکی به دلیل ویژگی های تخمیر و مواد مغذی از ارزش غذایی بالاتری برخوردار می باشد. به طور کلی مواد خوراکی مورد آزمایش، از نظر قابلیت هضم میزان تولید گاز و انرژی قابل متابولیسم متفاوت بودند، به طوری که بر فراسنجه های تجزیه پذیری اثر معنی داری داشتند.